Jaskinia hazardu i nie tylko.
Podczas mojej podróży do Hong Kongu udało mi się wyruszyć do kolejnego kraju. Tak samo jak poprzedni nazywany jest specjalnym regionem administracyjnym Chin. Żeby się tam dostać musiałem wsiąść na prom, a cały rejs trwa ponad 2 godziny. Myślę, że było warto, bo mogłem zobaczyć azjatyckie Las Vegas. Ogólnie byłem bardzo zaskoczony i gdybym miał więcej czasu to zostałbym tu na kilka dni.
Poniżej kilka faktów na temat tego kraju:
Makau lub Makao (chin. trad. 澳門, chin. upr. 澳门, kant. jyutping Ou3 mun4 wym. [ʔōu mǔːn], mand. pinyin Àomén wym. [ɑ̂ʊ̯mə̌n]), oficjalnie Specjalny Region Administracyjny Makau (chiń. upr. 澳门特别行政区; chiń. trad. 澳門特別行政區; pinyin: Àomén Tèbié Xíngzhèngqū; jyutping: Ou3 mun4 Dak6 bit6 Hang4 zing3 keoi1; port.: Região Administrativa Especial de Macau) – jeden z dwóch specjalnych regionów administracyjnych Chińskiej Republiki Ludowej (drugim regionem jest Hongkong), znajdujący się na wschodnim wybrzeżu Chin. Makau leży po zachodniej stronie estuarium Rzeki Perłowej, graniczy od północy z prowincją Guangdong, natomiast od południa i wschodu otoczone jest wodami Morza Południowochińskiego. Gospodarka opiera się głównie na turystyce i hazardzie, jednak prężnie rozwijają się także niektóre gałęzie przemysłu, m.in. przemysł odzieżowy, elektroniczny, zabawkarski. Makau zalicza się do najbogatszych regionów na świecie.
Makau było pierwszą i najdłużej istniejącą europejską kolonią na terenie Chin. Początki kolonii sięgają XVI wieku, kiedy w Makau osiedlili się pierwsi portugalscy kupcy. Obszar ten był zarządzany przez Portugalczyków aż do przekazania go Chinom 20 grudnia 1999 roku i nadania mu statusu specjalnego regionu administracyjnego. Wspólna deklaracja chińsko-portugalska oraz Ustawa zasadnicza Makau stanowią, że jednostka administracyjna może funkcjonować z dużą autonomią co najmniej do 2049, a więc do upłynięcia 50-letniego okresu od momentu przekazania.
Zgodnie z polityką „jeden kraj, dwa systemy”, rząd ChRL odpowiada za obronę terytorium Makau i sprawy zagraniczne, na terytorium SRA od 1999 roku stacjonuje garnizon Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej. Makau posiada natomiast odrębny system prawny, administracyjny, gospodarczy i monetarny, prowadzi osobną politykę celną i imigracyjną, utrzymuje własną policję oraz samodzielnie wyznacza delegatów na międzynarodowe wydarzenia i do organizacji międzynarodowych.
Etymologia
Przed rozpoczęciem portugalskiego osadnictwa w XVI w. Makau było znane pod wieloma nazwami: Haojing (蠔鏡), Jinghai (镜海), Haojiang (濠江), Haijing (海镜), Jinghu (镜镜), Haojing’ao (蠔镜澳) oraz Majiao (馬交). Obecna chińska nazwa Aomen (澳門; dosł. „Bramy Zatoki”) pojawiła się w źródłach historycznych po raz pierwszy w 1564 roku.
Prawdopodobnie określenie Makau pochodzi od nazwy świątyni A-Ma, którą wzniesiono w 1448 roku ku czci bogini Mazu – patronki rybaków i żeglarzy. Istnieją podania mówiące o tym, że kiedy portugalscy żeglarze wylądowali na brzegu, niedaleko świątyni i zapytali tubylców o nazwę tego miejsca, usłyszeli odpowiedź „媽閣” (pinyin: Mā gé; jyutping: Maa1 gok3)[13][14]. Najstarszym zachowanym źródłem, w którym pojawia się nazwa Makau jest list z 1555 roku.
Historia
Historia Makau sięga okresu panowania dynastii Qin (221–206 p.n.e.), kiedy tereny dzisiejszego specjalnego regionu administracyjnego przeszły pod jurysdykcję powiatu Panyu, w prefekturze Nanhai. Za rządów dynastii Jin (265–420) Makau wchodziło w skład prefektury Dongguan, za rządów dynastii Sui (581–618) było częścią powiatu Nanhai, a w epoce Tang (618–907) zostało włączone do powiatu Dongguan. W 1152 roku, w czasie panowania południowej dynastii Song, Makau zostało włączone do nowo utworzonego powiatu Xiangshan w prowincji Guangdong, który powstał z połączenia powiatów Nanhai, Panyu, Xinhui i Dongguan.
Pierwszymi odnotowanymi mieszkańcami tego regionu byli ludzie poszukujący w Makau schronienia przed inwazją Mongołów w czasie rządów południowej dynastii Song. Podczas sprawowania władzy przez dynastię Ming (1368–1644 n.e.) miała miejsce migracja rybaków do Makau z prowincji Guangdong i Fujian.
Makau było mało znaczącą osadą, aż do przybycia Portugalczyków w XVI w. W 1535 roku portugalscy kupcy otrzymali prawo do zakotwiczania swoich statków w portach Makau i prowadzenia na nich działalności handlowej, jednakże nie mogli wychodzić na ląd. Około 1553 roku uzyskali tymczasowe zezwolenie na budowanie magazynów na wybrzeżu w celu wysuszenia swoich towarów zalanych wodą morską; wkrótce potem zaczęto wznosić prymitywne kamienne domy w części miasta zwanej obecnie Nam Van. W 1557 roku Portugalczycy założyli w Makau stałą osadę, płacąc rocznie 500 taeli srebra za dzierżawę.
W 1576 roku papież Grzegorz XIII ustanowił rzymskokatolicką diecezję Makau. Wraz ze wzrostem osadnictwa portugalskiego, spowodowanego chęcią wzbogacenia się na handlu, Portugalczycy zaczęli domagać się własnego samorządu. W 1583 roku zezwolono Portugalczykom na założenie senatu pod ścisłym nadzorem Chin i bez przekazania suwerenności, w celu załatwiania własnych spraw społecznych i gospodarczych. Makau rozwijało się jako port i w XVII w. stało się obiektem zaciekłych, acz nieudanych starań Holendrów.
Po wojnach opiumowych Portugalia zajęła wyspy Taipa i Coloane odpowiednio w 1851 i 1864 roku. 1 grudnia 1887 roku podpisano chińsko-portugalski układ, w ramach którego Chiny przekazały swoje prawa do „wieczystego posiadania i rządu w Makau” Portugalii. W zamian, rząd Makau miał współpracować z Hongkongiem przy przemycaniu indyjskiego opium, a Chiny otrzymały możliwość zwiększenia swoich zysków poprzez nakładanie ceł. Portugalia zobowiązała się również nie wyzbywać się nigdy Makau bez uprzedniego porozumienia z Chinami. Oznaczało to zablokowanie negocjacji pomiędzy Portugalią i Francją (w sprawie ewentualnej wymiany Makau i Gwinei na Kongo Francuskie) lub innymi krajami i zabezpieczenie brytyjskich interesów handlowych; Makau stało się oficjalnie kolonią portugalską.
W 1928 roku, po rewolucji Xinhai i obaleniu rządów dynastii Qing, rząd Kuomintangu (KMT) oficjalnie poinformował Portugalię, że nastąpiło unieważnienie dawnego układu, jednak w jego miejsce podpisano nowy Chińsko-portugalski traktat o przyjaźni i handlu. Wprowadzono kilka nowych regulacji dotyczących taryf celnych i biznesu, lecz traktat nie zmieniał niczego w sprawie suwerenności Makau ani portugalskiego rządu Makau.
Po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 roku rząd w Pekinie oświadczył, że traktat jest traktatem nierównoprawnym i jest nieważny. Pekin nie był jednak gotowy do rozstrzygnięcia kwestii traktatu i utrzymywał „status quo” aż do „bardziej odpowiedniego czasu”.
Pod wpływem rewolucji kulturalnej w Chinach i ogólnego niezadowolenia z portugalskiego rządu w 1966 roku w Makau wybuchły zamieszki. 3 grudnia 1966 roku w najpoważniejszym starciu, zwanym incydentem 12-3 zginęło 6 osób, a ponad 200 zostało rannych. 29 stycznia 1967 roku portugalskie władze wystosowały oficjalne przeprosiny.
Wkrótce po obaleniu dyktatury w 1974 roku w Lizbonie, nowy rząd portugalski zadecydował, że zrzeknie się wszystkich terytoriów zamorskich. W 1976 przemianowano Makau na „chińskie terytorium pod rządami portugalskimi” i przyznano dużą autonomię w zakresie administracji, finansów i gospodarki. Trzy lata później Chiny i Portugalia wspólnie uznały Makau za „chińskie terytorium pod (tymczasowymi) rządami portugalskimi”. Rządy obu państw rozpoczęły negocjacje w kwestii Makau w czerwcu 1986 roku. 13 kwietnia 1987 roku w Pekinie podpisano deklarację, która czyniła z Makau specjalny region administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej. Rząd chiński przejął formalne zwierzchnictwo nad Makau 20 grudnia 1999 roku.
Geografia
Makau jest położone 60 km na południowy zachód od Hongkongu i 145 km na południe od Kantonu. Terytorium specjalnego regionu administracyjnego obejmuje półwysep Makau (pow. 9,3 km²) oraz wyspy Taipa (6,33 km²) i Coloane (8,07 km²) połączone ze sobą obszarem Cotai, który powstał w wyniku prac osuszeniowych. Półwysep jest otoczony przez wody estuarium Rzeki Perłowej na wschodzie oraz odnogę rzekę Xi na zachodzie. Na północy graniczy ze specjalną strefą ekonomiczną Zhuhai w Chinach. Główne przejście graniczne pomiędzy Makau a Chinami znane jest po stronie Makau jako Portas do Cerco, natomiast po stronie Zhuhai jako port Gongbei (chiń. 拱北口岸; pinyin: Gǒngběi Kǒu’àn).
Półwysep Makau był pierwotnie wyspą, lecz mielizna łącząca ją z kontynentem stopniowo przekształciła się w przesmyk i przekształciła wyspę w półwysep. Osuszanie lądu uczyniło z Makau obszar, na którym przeważają płaskie tereny. Wzgórza zajmują ok. 20% powierzchni całkowitej specjalnego regionu administracyjnego. Najwyższym wzniesieniem jest Alto de Coloane na wyspie Coloane osiągające wysokość 170,6 m n.p.m. W niektórych miejscach występują silnie zdenudowane tarasy. Duża urbanizacja przyczyniła się do braku gruntów ornych, pastwisk czy lasów.
Klimat
Makau leży w strefie wilgotnego klimatu podzwrotnikowego, gdzie średnia wilgotność wynosi od 75% do 90%. Występują sezonowe zmiany klimatu wywołane monsunami i widoczne różnice w temperaturze pomiędzy latem a zimą. Średnia temperatura roczna w Makau wynosi +22,3 °C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią temperaturą +28,6 °C, natomiast najzimniejszym miesiącem jest styczeń, ze średnią temperaturą +14,5 °C.
Usytuowane w nadmorskim regionie południowej części Chin, Makau charakteryzuje się obfitymi deszczami, ze średnią sumą opadów wynoszącą powyżej 2000 milimetrów. Jesień w Makau trwa od października do grudnia, jest wtedy ciepło i słonecznie, a wilgotność powietrza jest niska. Zima (od stycznia do marca) jest najczęściej sucha, ze względu na monsuny nad kontynentem azjatyckim, stosunkowo chłodna, ale słoneczna. Wilgotność zaczyna wzrastać wiosną, od kwietnia do czerwca, i w okresie letnim od lipca do września. Klimat staje się wtedy gorący i wilgotny z częstymi opadami deszczu i sporadycznymi tajfunami.
Języki
Zarówno chiński (kantoński) jak i portugalski są językami urzędowymi w Makau. Według danych z 2006 roku 85,7% mieszkańców posługuje się na co dzień językiem kantońskim, 6,7% dialektami chińskiego, 0,6% językiem portugalskim, 3,2% językiem mandaryńskim, 1,5% językiem angielskim. 2,3% mieszkańców Makau posługuje się innymi językami.
Dialekt języka portugalskiego jest zbliżony do europejskiego portugalskiego. Inne języki, takie jak mandaryński, angielski i hokkien są używane tylko przez niektóre lokalne społeczności. Kreolskim językiem Makau, znanym głównie jako Patuá, wciąż posługuje się kilkudziesięciu mieszkańców.
Transport
Specjalny region administracyjny posiadał w 2009 roku ponad 300 km dróg asfaltowych. W Makau, w przeciwieństwie do Chin kontynentalnych, obowiązuje ruch lewostronny. Istnieje dobrze rozwinięta sieć transportu publicznego łącząca półwysep Makau, Cotai, wyspę Taipa i wyspę Coloane. Autobusy i taksówki stanowią w Makau główny środek transportu publicznego. Komunikację autobusową w Makau obsługują dwa przedsiębiorstwa – Transmac (Transportes Urbanos de Macau) i Sociedade de Transportes Colectivos de Macau (dawniej Companhia de Transporte de Passageiros entre Macau e as Ilhas). W Makau dostępne są także riksze, jednak najczęściej wykorzystuje się je do celów turystycznych.
Makau posiada trzy główne porty. Znajdujący się na wschodnim wybrzeżu półwyspu Porto Exterior obsługuje przede wszystkim promy. Położony na zachodnim wybrzeżu półwyspu Makau Porto Interior pełni funkcję portu przeładunkowego. Działa tam także terminal promowy, jednak mogą go użytkować tylko przewoźnicy posiadający specjalną licencję. Ponadto na wyspie Coloane funkcjonuje port Ka Ho z nabrzeżem kontenerowym i terminalem paliwowym.
Transport dla pasażerów podróżujących między Makau a Hongkongiem i Chinami kontynentalnymi oferują trzy terminale promowe – Porto Exterior, Taipa i Porto Interior. Do Hongkongu i Shenzhen można dotrzeć także helikopterem z heliportu Makau-Terminal Promowy.
W Makau funkcjonuje jedno lotnisko międzynarodowe, położone na wschodnim krańcu wyspy Taipa. Lotnisko stanowiło niegdyś miejsce przesiadki dla osób lecących z Chin na Tajwan, ale wraz z wprowadzeniem bezpośrednich lotów między tymi dwoma regionami, ruch pasażerski w tym zakresie zmalał. Port jest głównym węzłem dla linii lotniczych Air Macau oraz Viva Macau. W 2008 roku lotnisko obsłużyło ok. 5 milionów pasażerów i odprawiono na nim 100 tysięcy ton cargo.
22 Października 2018 oddano do użytku most łączący Makau z Hongkongiem.