Najpiękniejsza kraina Zjednoczonego Królestwa.
Udało mi się objechać ten kraj kilkukrotnie i przyznam, że za każdym razem odkrywam go na nowo. Od średniowiecznych zabytkowych miast, historycznych zamków po dziką nieskalaną przyrodę i góry północy. Mimo chłodnego klimatu, uwielbiam tu wracać, kiedy tylko znajdę czas.
Poniżej kilka faktów na temat tego kraju:
(gael. Alba, wym. ˈalˠ̪apə; sco. i ang. Scotland) – kraj stanowiący część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. W przeszłości był niezależnym królestwem. Obejmuje północną część wyspy Wielkiej Brytanii oraz archipelagi: Hebrydy, Orkady i Szetlandy. Na południu graniczy z Anglią. Krajobraz w przeważającej części wyżynny i górski. Klimat umiarkowanie ciepły, wybitnie morski. Stolicą Szkocji jest Edynburg, a największym miastem Glasgow.
Geografia
Na północy Szkocji Góry Kaledońskie i Grampiany, na południu Wyżyna Południowoszkocka. W centrum niewielka Nizina Środkowoszkocka skupiająca większą część ludności.
Kwiatem charakteryzującym Szkocję jest popłoch pospolity (często błędnie utożsamiany z ostem).
Klimat
Klimat w Szkocji jest umiarkowany morski o dość niestabilnej pogodzie. Szkockie przysłowie brzmi: If you don’t like the weather, wait a minute (Jeśli nie podoba ci się pogoda, poczekaj minutę). Szkocja poddana jest dobroczynnemu wpływowi Prądu Zatokowego, co czyni tutejszy klimat dużo cieplejszym niż obszary na porównywalnych stopniach szerokości geograficznej, jak na przykład Oslo w Norwegii. Temperatury są niższe niż w pozostałych częściach Wielkiej Brytanii, co naturalnie wynika z położenia na północy wyspy. Zimą temperatury oscylują w granicach 0 °C do +5 °C. Najniższa zanotowana temperatura w Szkocji wyniosła w styczniu 1982 r. –27,2 °C w pobliżu Braemar w górach Grampian Mountains. Temperatury w lecie oscylują od ok. +13 °C do +16 °C. Najwyższa odnotowana temperatura wyniosła +32,9 °C (9 sierpnia 2003 w Greycrook). W zachodniej części jest zazwyczaj cieplej i bardziej deszczowo niż na wschodzie Szkocji. Na zachodzie roczne opady wynoszą ok. 3000 mm.
Historia
Szkocja jest zamieszkana co najmniej od V tysiąclecia p.n.e. Od początku była obszarem, na którym dochodziło do konfrontacji różnych kultur i ludów (Piktowie, Celtowie, Normanowie, Rzymianie, Anglowie), jednakże jej dzika przyroda zawsze stawała po stronie bieżących władców tych ziem.
Walki o wpływy w Szkocji ciągną się przez całą jej historię. Z czasem Szkocja została połączona z Anglią, najpierw unią personalną, gdy Jakub VI z dynastii Stuartów zasiadł na tronie angielskim po śmierci Elżbiety I, potem zaś unią realną w 1707, kiedy powstało Królestwo Wielkiej Brytanii.
Jako jednolity organizm społeczny i gospodarczy istnieje od IX w., kiedy to Kenneth MacAlpin, władca celtyckiego królestwa Dalriady, zdobył koronę królestwa Piktów (jego matka pochodziła z piktyjskiego rodu królewskiego) jednocząc oba państwa.
W końcu XIII wieku Szkocja została najechana przez Anglików, po czym na dwa wieki odzyskała swoją suwerenność, mimo nasilających się angielskich wpływów. W 1297 wybuchł bunt Williama Wallace, a w 1314 Robert I Bruce został uznany za faktycznego króla Szkocji (po bitwie pod Bannockburn). Od 1603 Szkocja i Anglia miały wspólnego władcę (unia personalna), a od 1707 wspólny parlament. Szkoci nigdy nie pogodzili się z angielską dominacją, co wraz z poparciem dla legitymistycznej dynastii Stuartów doprowadzało wiele razy do powstań.
W maju 1999 Szkoci wybrali swój własny parlament w odpowiedzi na referendum z 1997, w którym chęć posiadania własnej władzy ustawodawczej wyraziło 75% głosujących.
Powołanie pierwszego od trzech stuleci szkockiego parlamentu było możliwe dzięki polityce brytyjskiego premiera Tony’ego Blaira, który realizując swe obietnice przedwyborcze, znacznie złagodził politykę w stosunku do części składowych Wielkiej Brytanii.
Niejako zapowiedzią tej zmiany polityki był zwrot Szkocji (1996) kamienia koronacyjnego dawnych królów szkockich, który od siedmiu stuleci służył też królom brytyjskim i jako taki przechowywany był w Anglii.
W 2007 premier rządu szkockiego Alex Salmond ze Szkockiej Partii Narodowej przedstawił projekt ustawy o przeprowadzeniu referendum niepodległościowego, które miałoby umożliwić odłączenie się Szkocji od Wielkiej Brytanii. 15 października 2012 roku premier Wielkiej Brytanii David Cameron oraz Alex Salmond podpisali w Edynburgu porozumienie, na mocy którego referendum odbyło się 18 września 2014 roku. W przeprowadzonym referendum ponad 55% Szkotów opowiedziało się za pozostaniem w Zjednoczonym Królestwie.
Kultura i kuchnia
Dudy, kilt i whisky to najbardziej znane produkty szkockiej kultury. Dudy pochodzą z Azji Mniejszej, mają jednak w kulturze Szkocji szczególne znaczenie i kojarzone są właśnie z nią. Kilt jako męska spódnica znany był już w czasach podbojów rzymskich na Wyspach Brytyjskich. Charakterystyczny materiał, z którego wykonany jest kilt, wytwarzany jest z owczej wełny, a wzór kiltu (charakterystyczna krata) nazywa się tartanem. Słowo to wywodzi się z francuskiego tartanie i oznacza po prostu tkaninę w kratę. Każdy z klanów szkockich ma swój unikatowy wzór kiltu. Whisky jest kwestią sporną pomiędzy Szkotami a Irlandczykami, bowiem do dziś nie jest wyjaśnione, który z narodów wynalazł ten alkohol.
Do najpopularniejszych marek whisky w kategorii blended należą: Johnnie Walker, Teacher’s, Whyte & Mackay, Chivas Regal.
Szkocka kuchnia znana jest z shortbread (maślane pieczywo chrupkie), kidney pie oraz haggis. Haggis to owczy żołądek napełniony mieszaniną złożoną z posiekanych owczych podrobów (serce, płuca i wątroba), płatków owsianych, cebuli i przypraw, zaszyty i ugotowany. Zazwyczaj podaje się go z ziemniakami. Kuchnia szkocka charakteryzuje się sporą ilością potraw zawierających owies. Przykładem może być tu cranachan. Tradycyjne szkockie śniadanie składa się zazwyczaj z owsianki, jajek smażonych na bekonie lub też wędzonych ryb. Znanym deserem szkockim jest spotted dick.