Luksemburg, Wielkie Księstwo Luksemburga

Miłe wspomnienia i długi spacer po mieście.

Podczas moich podróży po Europie nie mogło zabraknąć Luksemburga. Pamiętam że miałem mały problem z zaparkowaniem w centrum, więc musiałem szukać miejsca w okolicach osiedli. Na szczęście nie było to daleko i mogłem się spokojnie przejść. Bardzo przyjazne i malownicze miejsce z ładną starą architekturą, sporym targiem na rynku starego miasta,  i ogólnie sprawiające wrażenie swojskiego. Przyjeżdżają tu kupcy z ościennych krajów, więc można tu usłyszeć kilka języków.


Poniżej kilka faktów na temat tego kraju:


(luks. Lëtzebuerg, Groussherzogtum Lëtzebuerg; fr. Luxembourg, Grand-Duché de Luxembourg; niem. Luxemburg, Großherzogtum Luxemburg) – państwo, położone w Europie Zachodniej. Graniczy z Francją od południa, Niemcami od wschodu i z Belgią od zachodu i północy. Państwo członkowskie Unii Europejskiej oraz NATO.

Geografia

Luksemburg to kraj o powierzchni 2586 km².

  • całkowita długość granicy lądowej: 359 km
  • długość wybrzeża: 0 km
  • długość granic z sąsiadującymi państwami: Belgia 148 km, Francja 73 km, Niemcy 138 km
  • najwyższy punkt: Kneiff 560 m n.p.m.
  • najniższy punkt: rzeka Mozela 133 m n.p.m.

Historia

Historia Luksemburga sięga X w. Kolejni jego władcy, zaczynając od niewielkiego skrawka ziemi wokół skały luksemburskiej, stopniowo poszerzali granice hrabstwa, położonego na zachodnich peryferiach Niemiec. Sukces osiągnął Henryk VII Luksemburski, który na początku XIV w. został królem niemieckim i cesarzem rzymskim. Dzięki temu jego następcy sięgnęli po trony Czech i Węgier, stopniowo jednak zaniedbali niewielkie hrabstwo, z którego się wywodzili. Było ono zastawiane, a po wygaśnięciu rodu Luksemburgów przechodziło z rąk do rąk.

Z końcem XV wieku znalazł się w rękach Habsburgów, najpierw hiszpańskich, a w XVIII w. austriackich. W 1639 w tzw. I rozbiorze Luksemburga południowe fragmenty księstwa z miastem Thionville zajęła Francja. Całe księstwo zostało włączone do Francji przez Napoleona. Według ustaleń kongresu wiedeńskiego w 1815 Wielkie Księstwo Luksemburga uzyskało niezależność, jednakże w okrojonym kształcie po zajęciu ziem północno-wschodnich przez Prusy (II rozbiór), i zostało związane unią personalną ze Zjednoczonym Królestwem Niderlandów. Mimo niepodległości stacjonowały w nim garnizony pruskie. W 1839 w efekcie ustaleń konferencji londyńskiej utraciło znaczną (zamieszkaną głównie przez Walonów) część terytorium na rzecz nowo utworzonej Belgii (III rozbiór). Od 1842 w unii celnej ze Związkiem Niemieckim, po I wojnie światowej z Belgią. Kraj zyskał pełną niepodległość w 1867, w 1890 zerwano unię personalną z Holandią.

Na początku I wojny światowej okupowany przez Cesarstwo Niemieckie. Traktat wersalski (art. 40) i traktat w Saint-Germain-en-Laye (art. 84) zniosły wieczystą neutralność Luksemburga.

Zajęty przez III Rzeszę w 1940, stał się częścią tzw. „Wielkich Niemiec”. Działał tu jeden z najbardziej prężnych ruchów oporu. Jego dziełem był m.in. fala masowych strajków przeciwko poborowi Luksemburczyków do wojska niemieckiego. Wyzwolony przez siły alianckie w grudniu 1944 i styczniu 1945.

Po wojnie najpierw w unii celnej (1944) Benelux (razem z Belgią i Holandią), potem od 25 marca 1957 w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej jako członek założyciel. Obecnie jedno z najbogatszych państw kontynentu, skutecznie przyciągające kapitał zagraniczny (siedziby ponad 100 banków) i imigrantów z innych krajów.

Turystyka

Duże znaczenie ma turystyka. Luksemburg w 1991 odwiedziło ok. 860 tys. turystów zagranicznych. W 2015 roku kraj ten odwiedziło 1,090 mln. turystów (4,9% więcej niż w roku poprzednim), generując dla niego przychody na poziomie 4,161 mld dolarów. Główne ośrodki turystyczne: miasto Luksemburg, Vianden oraz dolina rzeki Mozeli i Ardeny.

Języki

W Luksemburgu w użyciu są trzy języki. Język luksemburski (dawniej uważany za jeden z dialektówjęzyka niemieckiego) jest językiem, którego większość Luksemburczyków uczy się od wczesnego dzieciństwa w domu. W szkołach podstawowych naucza się przede wszystkim po francusku i niemiecku. Rozpoczynając szkołę średnią uczniowie powinni już znać luksemburski, francuski i niemiecki. W szkołach średnich uczy się zaś po francusku i niemiecku, wprowadzany jest także język angielski. Luksemburczycy znają luksemburski i francuski na poziomie języka ojczystego, większość zna także w mniejszym lub większym stopniu niemiecki. Gazety drukują artykuły przede wszystkim po francusku, czasem jednak także po niemiecku i luksembursku. Luksemburskie kanały telewizyjne nadają prawie wyłącznie po luksembursku, chociaż dostępne są także kanały zagraniczne po francusku i niemiecku. Według licznych badań, 75% Luksemburczyków mówi na co dzień po luksembursku, również młodzież pisze do siebie wiadomości tekstowe w tym języku, odbywają się w nim także obrady parlamentu, chociaż wszystkie ustawy spisywane są po francusku. Do uzyskania obywatelstwa niezbędne jest zdanie egzaminu państwowego z języka luksemburskiego. Dodatkowo 13% mieszkańców (głównie imigrantów portugalskich) zna język portugalski, powszechna jest też znajomość języka angielskiego. Język luksemburski został ustandaryzowany dopiero w latach siedemdziesiątych i od tamtej pory przeżywa renesans, także wśród młodego pokolenia, gdyż wcześniej był przede wszystkim mówionym dialektem języka niemieckiego, używanym tylko w sferze prywatnej.

Dodaj komentarz