Mimo niesłabnącej popularności wśród naszych rodaków, a także Brytyjczyków, mówię stanowcze „NIE” dla tego kraju!
Może tylko mi się to przydarzyło, albo wszystko zależy to od regionu. Chcę wspomnieć tu o jakże popularnych destynacjach, czyli Katalonia a także imprezowej wyspie Ibiza. Spotkało mnie na nich wiele nieprzyjemności, a okropne zachowanie tutejszych mieszkańców uświadomiło mnie dwukrotnie, że nie warto tu wracać.
Poniżej kilka faktów na temat tego kraju:
(hiszp. España) – państwo w zachodniej części Europy Południowej, położone głównie na Półwyspie Iberyjskim, obejmujące także Baleary na Morzu Śródziemnym, Wyspy Kanaryjskie na Oceanie Atlantyckim, mniejsze wysepki oraz tereny w północnej Afryce.
Składa się z 17 regionów autonomicznych i dwóch miast autonomicznych. Stolicą i największym miastem jest Madryt, duże znaczenie ma również Barcelona. Państwo ma powierzchnię 505 944 km², będąc czwartym co do wielkości państwem w Europie, po Rosji, Ukrainie i Francji. Ludność oscyluje na poziomie 50 mln. Dominuje w nim klimat subtropikalny. Na zachodzie Hiszpania graniczy z Portugalią, na południu z należącym do Wielkiej Brytanii Gibraltarem, oraz przez Ceutę i Melillę z Marokiem. Na północnym wschodzie, przez Pireneje, kraj graniczy z Francją i Andorą.
Hiszpania ma długą historię i bogate dziedzictwo kulturowe. Przez setki lat była częścią Starożytnego Rzymu, w XV wieku stworzyła własne Imperium Hiszpańskie, jedne z największych imperiów w historii świata – imperium, nad którym nigdy nie zachodzi słońce. Dzisiejsza Hiszpania jest krajem rozwiniętym o bardzo wysokim wskaźniku rozwoju społecznego i dobrej jakości życia (10 miejsce na świecie). Jest członkiem Unii Europejskiej (od 1986 roku) oraz kilkudziesięciu organizacji międzynarodowych, w tym ONZ, NATO, OBWE, WTO, OEI i Unii Łacińskiej. Obowiązującą walutą jest euro. Znajduje się tu 47 obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO (3 miejsce na świecie). Jest drugim najczęściej odwiedzanym państwem na świecie, w 2017 roku Hiszpanię odwiedziło 82 mln turystów.
Etymologia
Nazwa Hiszpania (hiszp. España) wywodzi się od nazwy Hispania, którą Rzymianie nadali części Półwyspu Iberyjskiego. Alternatywną nazwą była Iberia – nazwa preferowana przez greckich pisarzy w odniesieniu do tej samej przestrzeni, wywodziła się ona od rzeki Iber (hiszp. Ebro) lub od słowa, które Grecy słyszeli od miejscowych ludów, również na południu półwyspu. Jednakże fakt, że termin Hispania jest terminem łacińskim doprowadził do sformułowania kilku teorii na temat jego pochodzenia.
«Hispania» wywodzi się od fenickiej nazwy i-spn-ya, terminu którego stosowanie jest odnotowane w dokumentach dopiero począwszy od drugiego tysiąclecia p.n.e. Fenicjanie byli przedstawicielami pierwszej wyższej cywilizacji zamieszkującej Półwysep Iberyjski, przybyli tu z terenów dzisiejszej Syrii. To oni założyli na terenie dzisiejszej Hiszpanii miasto Gadir dzisiejszy Kadyks, najstarsze miasto Europy Zachodniej. Po pokonaniu Kartagińczyków przez Rzymian, osadnicy nazwali te tereny wyspą góralków/góralkową, gdyż po przypłynięciu zobaczyli tu mnóstwo królików i pomylili je z góralkami, które znali z Afryki, wówczas to wzięli je za znane z Palestyny góralki, które w języku fenickim, należącym do grupy języków semickich, musiały nazywać się, podobnie jak w biblijnym języku hebrajskim właśnie אי שפנים (ʾÎ-šəpānîm/Hi-szfanim), w liczbie mnogiej szaphanim. Określili oni wówczas tereny te jako tierra abundante en conejos – ziemia bogata w króliki. Na monecie z Galby widnieje uosobienie Hiszpanii z królikiem u stóp. Fenickie Iszaphanim zlatynizowało się do Hispania już w czasach starożytnych. Stąd mamy współczesne określenia Hiszpanii, które wyewoluowały od tej właśnie nazwy. Inna teoria pochodzenia nazwy wskazuje na preromańską nazwę Sewilli – Hispalis. Inne hipotezy zakładają, że zarówno nazwy Hispalis, jak Hispania pochodzą od nazw dwóch legendarnych królów Hiszpanii. Hispalo i jego syn Hispano lub Hispan, odpowiednio syn i wnuk Heraklesa.
W kat. i wal. Królestwo Hiszpanii to Regne d’Espanya, arag. Reino d’España, bask. Espainiako Erresuma, okc. Regne d’Espanha, ast. Reinu d’España, est. Réinu d’España.
Historia
Począwszy od IX wieku p.n.e. Półwysep Iberyjski był terenem ekspansji licznych ludów i państw: Celtów, Fenicjan, Greków czy też Kartagińczyków. W II wieku p.n.e. na półwyspie pojawili się Rzymianie. W V wieku na tereny obecnej Hiszpanii wdarli się Wizygoci i stworzyli tam własne królestwo. W roku 711 z obszarów północnej Afryki na Półwysep Iberyjski przedostały się wojska arabskie pod wodzą Tarika, które błyskawicznie podbiły prawie cały półwysep.
Niewielkie królestwa chrześcijańskie na północy rozpoczęły rekonkwistę, która zaowocowała ostatecznym wyparciem Maurów w 1492. Przywódcą i pierwszym królem, zgodnie z tradycją, był don Pelayo, prawdopodobnie szlachcic wizygocki, który razem z innymi schronił się w górach Asturii przed napierającymi z południa wojskami muzułmańskimi. Jako początek procesu rekonkwisty uznaje się bitwę w wąwozie Covadonga (722), w której oddział (około 300 ludzi) pod wodzą don Pelayo pokonał dzięki zaskoczeniu i pułapce kilkukrotnie większe siły przeciwnika. Rozbity oddział muzułmański miał charakter rozpoznawczy, a jego „klęska” nie miała dla najeźdźców większego znaczenia. W ten sposób powstało pierwsze mini królestwo chrześcijańskie, które rozpoczęło powolną walkę z najeźdźcami muzułmańskimi. Z tych drobnych państw chrześcijańskich z czasem wyłoniły się dwa silne królestwa: Kastylia i Aragonia. Rozkwit i ekspansja powstałej z połączenia obu tych państw Hiszpanii były przede wszystkim związane z podbojami kolonialnymi w Ameryce i zdobyciem wielkich bogactw. Dzięki mocarstwowej polityce kraj stał się supermocarstwem w Europie Zachodniej. Stracił jednak tę pozycję na skutek osłabienia, upadku gospodarczego i wyniszczających (przegrywanych) wojen z Francją Ludwika XIV. Problemy z następstwem tronu w XVIII wieku doprowadziły do wojny o sukcesję hiszpańską, która w znacznym stopniu osłabiła państwo.
Około 1825 hiszpańskie imperium kolonialne przestało praktycznie istnieć. Spowodowane to było długim złym zarządzaniem koloniami i niesprawiedliwym ładem społecznym, a także napoleońską inwazją w 1808, przez co idee wolnościowe rewolucji francuskiej rozprzestrzeniły się w kraju i w hiszpańskiej Ameryce.
Hiszpania na krótko dostała się pod wpływy Francji. Wkrótce powróciła dynastia Burbonów i stopniowo kraj stawał się biednym prowincjonalnym królestwem. Na początku XX wieku Hiszpanią rządziło kilku dyktatorów – częste niepokoje społeczne skompromitowały monarchię i w 1931 proklamowano republikę. W latach 1936–1939 kraj ogarnęła wojna domowa. W jej wyniku władzę w kraju przejęli nacjonaliści pod wodzą generała Francisco Franco.
Po śmierci Franco w 1975, władzę przejął wyznaczony przez niego na następcę książę Jan Karol z dynastii Burbonów. Przywrócono monarchię (formalnie istniała już od lat 40., a Franco pełnił funkcję regenta), a król wprowadził w kraju reformy demokratyczne. W 1982 Hiszpania wstąpiła do NATO, a w 1986 stała się członkiem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (która później została przekształcona w Unię Europejską).
Geografia
Hiszpania to kraj wyżynny i górzysty. W skład Hiszpanii wchodzą Baleary na Morzu Śródziemnym, Wyspy Kanaryjskie na Oceanie Atlantyckim oraz tzw. terytoria suwerenne (hiszp.: plazas de soberanía), w skład których wchodzą dwie hiszpańskie posiadłości w Afryce Północnej (enklawy), Ceuta i Melilla, oraz liczne niezamieszkane wyspy. Do Hiszpanii, a dokładniej do Katalonii, należy także otoczone przez terytorium francuskie miasteczko Llívia.
Najdalej wysuniętym na północ punktem kraju jest przylądek Estaca de Bares w Galicji, na południe – Punta Saltos na kanaryjskiej wyspie Hierro, na wschodzie – Punta Esperó na Minorce.
Długość wybrzeża Hiszpanii wynosi ok. 4900 km (2. miejsce w Europie, po Rosji). Długość granic: z Andorą – 63 km, Francją – 646 km, Gibraltarem – 1,2 km, Portugalią – 1,224 km, Marokiem – 18,5 km.
Góry
Hiszpania jest krajem wyżynno-górskim (około 90% obszaru zajmują wyżyny i góry). Centralną część kraju zajmuje wyżyna zwana Mesetą Iberyjską, która wznosi się średnio do 600 m n.p.m. Góry Kastylijskie dzielą ją (najwyższy szczyt Almanzor – 2592 m n.p.m.) na dwie części: Starą i Nową Kastylię. Mesetę otaczają góry: od północy Góry Kantabryjskie z najwyższym szczytem Torre de Cerredo (2648 m n.p.m.), od północnego wschodu Góry Iberyjskie z kulminacją Moncayo (2313 m n.p.m.). Na granicy z Francją rozpościerają się niedostępne Pireneje z kulminacją Aneto (3404 m n.p.m.), które wraz z Górami Iberyjskimi i niższymi Górami Katalońskimi otaczają nizinną Kotlinę Aragońską. Innymi ważniejszymi łańcuchami górskimi są: Sierra Morena, Góry Toledańskie i Góry Betyckie z wysoko położonym masywem Sierra Nevada.
Klimat
Klimat Hiszpanii jest zróżnicowany od chłodnego i deszczowego na północnym zachodzie, po gorący i suchy na równinach Andaluzji. Wynika to z ukształtowania terenu. Centrum kraju charakteryzuje się klimatem kontynentalnym. Jest to teren otoczony pasmami górskimi, w związku z czym nie dociera tam wilgotne powietrze i jest bardzo sucho. Występują duże amplitudy temperatur dziennych, jak i rocznych. Latem na całym obszarze kraju z wyjątkiem północnego wybrzeża, jest gorąco i słonecznie. Średnie temperatury wynoszą 12 °C w styczniu i 25° w lipcu, roczna ilość opadów sięga 250 mm. Madryt, leżący na wysokości 660 m, ma średnie temp. 5 °C w styczniu i 24 °C w lipcu. Północ kraju jest terenem zdecydowanie wilgotnym. Występują tam spore opady, a temperatury są umiarkowane. Niewielkie amplitudy miesięczne wskazują na łagodne zimy (od 6 °C do 10 °C) i chłodne lata (średnio poniżej 22 °C). Obszar wybrzeża na wschodzie i południu kraju przejawia cechy klimatu śródziemnego z wpływem klimatu morskiego, im bardziej na południe tym bardziej gorący klimat. Jest to teren raczej suchy, z gorącym latem (ponad 22 °C) i łagodną zimą (od 6 °C na północno-wschodnim wybrzeżu do ponad 10 °C na południu).
Miasta
Z wyjątkiem Madrytu, Sewilli i Saragossy, największe aglomeracje miejskie występują wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego i Atlantyku. Najludniejsze miasta i aglomeracje Hiszpanii – liczba ludności w zależności od centrum administracyjnego (hiszp. municipio), zespołu miejskiego i obszaru metropolitalnego (metropolii miejskiej):
| Miasto | Centrum administracyjne | Zespół miejski | Zespół metropolitalny |
|---|---|---|---|
| Madryt | 3 182 981 | 6 385 000 | 6 476 838 |
| Barcelona | 1 620 809 | 4 840 000 | 5 474 482 |
| Walencja | 787 808 | 1 595 000 | 2 522 383 |
| Sewilla | 689 434 | 1 115 000 | 1 943 191 |
| Saragossa | 664 938 | 740 000 | 961 518 |
| Malaga | 569 002 | 730 000 | 1 646 777 |
| Murcja | 443 243 | 525 000 | 1 472 991 |
| Palma | 406 492 | 555 000 | 894 897 |
| Las Palmas | 377 650 | 680 000 | 857 702 |
| Bilbao | 345 110 | 780 000 | 1 134 514 |
| Alicante | 329 988 | 490 000 | 1 842 616 |
Transport
Sieć transportowa Hiszpanii uległa znaczącym przeobrażeniom po II wojnie światowej, dzięki dewizom napływającym od turystów zagranicznych. Drogi liczą ogółem ponad 370 tys. km – 73,2 km na 100 km² powierzchni. Wielki postęp zanotowano w budowie nowoczesnych magistral obsługujących narastający ruch turystyczny – 31 grudnia 2007 było w Hiszpanii 14 689 km autostrad (autopistas) i dróg ekspresowych (autovías), co łącznie zalicza ten system za największą sieć w Europie i trzecią co do wielkości na świecie po USA i Chinach. Hiszpania jest krajem wysoko zmotoryzowanym – w tym samym czasie było ponad 14,7 mln samochodów osobowych (36,7 pojazdów na 100 mieszkańców) oraz ponad 1,8 mln ciężarowych. Długość linii kolejowych wynosi obecnie ~16 tys. km, w tym 8,5 tys. km linii zelektryfikowanych, hiszpańskie koleje RENFE również obejmują szybką kolej – AVE. Wraz z otwarciem trasy dla pociągów dużej prędkości na linii Madryt – Walencja w grudniu 2010 Hiszpania stała się krajem, który ma najdłuższą sieć szybkich kolei w Europie, a drugi co do wielkości system szybkich kolei na świecie. Transport morski odgrywa dużą rolę w gospodarce kraju, zwłaszcza w handlu zagranicznym, gdyż większość towarów jest przywożonych lub wywożonych drogą morską. Najważniejsze porty morskie to: Algeciras, Kadyks, Kartagena, Walencja, Tarragona, Barcelona, Bilbao, La Coruña. Bezprecedensowy rozwój nastąpił w dziedzinie przewozów lotniczych. Port lotniczy Madryt-Barajas i port lotniczy Barcelona są jednym z najważniejszych portów lotniczych w Europie, każdy z nich obsługuje ok. 50 mln pasażerów rocznie. Inne ważniejsze lotniska to port lotniczy Palma de Mallorca (28 mln pasażerów), port lotniczy Malaga (19 mln pasażerów), port lotniczy Alicante (14 mln pasażerów), port lotniczy Gran Canaria (13 mln pasażerów) i port lotniczy Teneryfa-Południe (11 mln pasażerów). Łącznie 25 portów lotniczych w Hiszpanii obsługuje powyżej 1 mln pasażerów rocznie, natomiast wszystkie 49 portów lotniczych obsługiwanych przez Aena obsłużyły w 2017 roku ponad 249 mln pasażerów.
Turystyka
Burzliwa historia, która pozostawiła ślad w postaci bardzo wielu zabytków i licznych, bogatych w eksponaty muzeów oraz jeden z najcieplejszych klimatów na kontynencie sprzyjają masowej turystyce, która stanowi jeden z filarów gospodarki przynoszących znaczne dochody. Liczba turystów zagranicznych odwiedzających Hiszpanię systematycznie wzrasta. Wypoczywają oni głównie na wybrzeżu śródziemnomorskim (Costa de la Luz – Costa del Sol – Costa Blanca – Costa del Azahar – Costa Dorada – Costa Montanesa – Costa Vasca – Costa Verde – Rias Altas – Rias Bajas) czy na Balearach. Dużą popularnością cieszą się także Wyspy Kanaryjskie z ich subtropikalną roślinnością i interesującymi zjawiskami wulkanicznymi. Ponadto ożywiony ruch turystyczny spowodował, że porty lotnicze w Las Palmas i na Majorce stały się jednymi z największych portów lotniczych Europy. Najcenniejsze zabytki posiadają miasta: Madryt (obok zabytków architektonicznych mieszczą się tu liczne zbiory sztuki, czy słynne muzeum Prado), Toledo, Barcelona, Burgos, Salamanka (z najstarszym uniwersytetem w kraju), Saragossa. W zabytki z czasów rzymskich obfituje Tarragona i Sagunto, z czasów arabskich Sewilla, Kordoba, a szczególnie Grenada (Alhambra) i Generalife – perła architektury mauretańskiej. Ośrodkiem pielgrzymkowym o europejskiej sławie jest Santiago de Compostela. Z dochodów z turystyki sfinansowano m.in.: budowę dróg oraz przemysł lokalny.
W 2017 roku kraj ten odwiedziło 82 mln turystów (8,6% więcej niż w roku poprzednim), generując dla niego przychody na poziomie 68 mld dolarów. Tym samym Hiszpania jest drugim najczęściej odwiedzanym państwem przez turystów na świecie (po Francji) i także na drugim miejscu pod względem przychodów z turystyki (po USA).